مقایسه اثربخشی آموزش چشم‌انداز زمان و آموزش ذهن‌آگاهی بر قند خون، امید، کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

چکیده

مقدمه و هدف: بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در زندگی با چالش‌ها و دشواری‌های زیادی مواجه هستند. بنابراین، هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش چشم‌انداز زمان و آموزش ذهن‌آگاهی بر قند خون، امید، کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود.

روش‌شناسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. جامعه این مطالعه همه بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به مراکز درمانی دیابت و غدد شهر دبی در تابستان سال 1402 بودند که از میان آنها 60 بیمار با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. گروه‌های آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای به‌ترتیب تحت آموزش چشم‌انداز زمان و آموزش ذهن‌آگاهی قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش ماند. داده‌ها با آزمون قند خون هموگلوبین گلیکوزیله، پرسشنامه امید (اسنایدر و همکاران، 1991)، سیاهه بالینی کوتاه کیفیت زندگی دیابت (بروگز و همکاران، 2004) و پرسشنامه بهزیستی روان‌شناختی (ریف، 1989) گردآوری و با روش‌های کای‌اسکوئر، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی در نرم‌افزار SPSS-29 تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که هر دو روش آموزش چشم‌انداز زمان و آموزش ذهن‌آگاهی در مقایسه با گروه کنترل باعث کاهش معنادار قند خون و افزایش معنادار امید، کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو شدند (05/0P<)، اما بین گروه‌های آزمایش در هیچ یک از متغیرها تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0P>).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، مشاوران و روان‌شناسان می‌توانند از روش‌های آموزش چشم‌انداز زمان و آموزش ذهن‌آگاهی برای کاهش قند خون و افزایش امید، کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی استفاده نمایند.