اثربخشی بازی درمانی شناختی- رفتاری بر تعارض والد- فرزند و طرد همسالان در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی

چکیده

مقدمه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی در ارتباط با والدین و همسالان با دشواری‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه هستند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی درمانی شناختی- رفتاری بر تعارض والد- فرزند و طرد همسالان در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی انجام شد.

روش‌شناسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری این مطالعه شامل همه کودکان مبتلا به اختلال نقص وجه- بیش‌فعالی شهر ساری در سال 1403 بودند. حجم نمونه 15 نفری برای هر گروه و در مجموع 30 نفر در نظر گرفته شد که این کودکان با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 90 دقیقه‌ای (دو جلسه در هفته) تحت بازی درمانی شناختی- رفتاری قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار برای درمان ماند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه روابط والد- فرزند (فاین و همکاران، 1983) و پرسشنامه طرد همسالان (طهماسیان، 1384) بودند که داده‌های حاصل از آن با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS-27 تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بازی درمانی شناختی- رفتاری باعث کاهش تعارض والد- فرزند (و هر سه مولفه آن شامل استدلال، پرخاشگری کلامی و پرخاشگری فیزیکی) و طرد همسالان (شامل افزایش پذیرش همسالان و کاهش طرد همسالان) در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی شد (001/0P<).

نتیجه‌گیری: با توجه به اثربخشی بازی درمانی شناختی- رفتاری بر تعارض والد- فرزند و طرد همسالان در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی، درمانگران می‌توانند از این روش درمانی در کنار سایر روش‌های درمانی موثر جهت بهبود ویژگی‌های ارتباطی گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی استفاده نمایند.